Σε ένα από τα τελευταία άρθρα μας ασχοληθήκαμε με τις τεχνικές μικροκαλλιέργειας της κάνναβης, και πιο συγκεκριμένα με την στοχευμένη καλλιέργεια μερικών φυτών σε περιορισμένο καλλιεργητικό χώρο με σκοπό την προσωπική κατανάλωση. Σε εκείνο το άρθρο αναφερθήκαμε συνοπτικά στο θέμα του φωτισμού. Σε αυτό το άρθρο λοιπόν θα αναλύσουμε το συγκεκριμένο θέμα πιο προσεκτικά. Πριν ξεκινήσουμε, για πληροφορίες σχετικά με τις νομικές υποχρεώσεις που ισχύουν στην Ιταλία για την καλλιέργεια κάνναβης, σας παραπέμπουμε σε προηγούμενο άρθρο. Στο πλαίσιο της indoor καλλιέργειας (δηλαδή σε εσωτερικούς χώρους) ο φωτισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για την επιτυχή ανάπτυξη ενός φυτού κάνναβης, χωρίς υπερβολές, ίσως να είναι και ο πρωταγωνιστικός. Γιατί χρησιμοποιούμε τεχνητό φως; Ο ήλιος είναι βασικός παράγοντας της ζωής των φυτών, καθώς συμβάλει σε ζωτικές φυτικές λειτουργίες, όπως η φωτοσύνθεση και η διαπνοή (ένα είδος υδατικής αυτορρύθμισης). Η ένταση του φωτισμού, ο τύπος του ορατού φάσματος (θερμό ή ψυχρό φως) και η θέση της πηγής φωτός και πιο συγκεκριμένα η θέση και η απόστασή της σε σχέση με το φυτό είναι βασικοί παράγοντες που πρέπει να λάβει υπόψη του κάθε μικροκαλλιεργητής. Για να μην εξαρτιόμαστε από τις ιδιοτροπίες του καιρού ή της φυσικής τοποθεσίας της καλλιέργειάς μας σε σχέση με τη θέση του ήλιου, πρέπει να επέμβουμε στις χρονικές περιόδου φωτός- σκοταδιού. Έτσι επιβάλλουμε στα φυτά μία κατάσταση που δεν δημιουργεί παρενέργειες, αντίθετα παράγει εξαιρετικά αποτελέσματα. Πράγματι, η τεχνολογία των συστημάτων τεχνητού φωτισμού για καλλιέργειες έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εν μέρει χάρη στην αυξανόμενη ζήτηση «σπιτικής» κάνναβης υψηλής ποιότητας. Στην αγορά υπάρχουν πολλά προϊόντα: λαμπτήρες φθορισμού, λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας, υψηλής απόδοσης, LED με ρυθμιζόμενο φάσμα φωτός και ούτω καθεξής. Αυτή η ποικιλία απορρέει από το δεδομένο ότι δεν υπάρχει ένας απόλυτα άριστος φωτισμός για indoor καλλιέργεια: όλες οι λύσεις είναι έγκυρες, οι διαφορές που έχουν απαντούν στις διαφορετικές ανάγκες του κάθε εκκολαπτόμενου καλλιεργητή! Να λοιπόν ένας μικρός οδηγός για να προσανατολιστείτε στην όλο και αυξανόμενη προσφορά διάφορων φωτιστικών συστημάτων. Αποτελεί ένα απαραίτητο βήμα για να μην επιλέξετε λάμπες στην τύχη, αλλά αντίθετα να κάνετε μια εξατομικευμένη και συνειδητή επιλογή. Θα δούμε παρακάτω τα σημαντικότερα μοντέλα λαμπτήρων και θα συγκρίνουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τους. Ποιες είναι οι βασικές τυπολογίες φωτισμού σε μία indoor καλλιέργεια; Ας ξεκινήσουμε με τους λαμπτήρες CFL, ένα αρκτικόλεξο του Compact Fluorescent Lights, το οποίο μπορεί να μεταφραστεί ως συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού. Με αυτό το πομπώδες όνομα αναφερόμαστε στους συνηθισμένους λαμπτήρες φθορισμού χαμηλής κατανάλωσης, τους οποίους χρησιμοποιούμε συνήθως στο σπίτι ή σε αποθήκες και γκαράζ. Επιλέξαμε να ξεκινήσουμε από αυτό το προϊόν γιατί έχει ένα αναμφισβήτητο πλεονέκτημα, είναι φθηνό. Το χαμηλό κόστος το καθιστά πολύ ελκυστικό και γι αυτό είναι αρκετά διαδεδομένο στους καλλιεργητές indoor. Εκτός από τη μειωμένη κατανάλωση (και τις τυπικές πρίζες που είναι κατάλληλες για σχεδόν όλους τους λαμπτήρες), οι λαμπτήρες CFL συμβάλλουν επίσης εξαιρετικά στην ανάπτυξη των φυτών. Άλλα δύο αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα είναι η διαθεσιμότητα τους στο εμπόριο (σε καταστήματα οικιακών ειδών, σιδηρικών κ.τ.λ.) και το αξιοσημείωτο εύρος χρωμάτων φωτός: από τα πιο "κρύα" φώτα που είναι κατάλληλα για τη φάση ανάπτυξης μέχρι τα θερμότερα φώτα, που συνιστώνται για τη φάση της ανθοφορίας. Από την άλλη πλευρά, οι λαμπτήρες CFL αναπτύσσουν χαμηλότερη φωτεινή ένταση σε σύγκριση με μοντέλα που κατασκευάζονται στοχευμένα για καλλιέργεια. Επομένως, θα πρέπει να εγκαταστήσετε αναλόγως περισσότερους λαμπτήρες ανά τετραγωνικό μέτρο ή ανά φυτό. Ένας άλλος παράγοντας που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας είναι ότι οι συγκεκριμένοι λαμπτήρες τείνουν να ζεσταίνονται αν μείνουν αναμμένοι για πολύ ώρα και αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα μέσα σε ένα περιορισμένο εσωτερικό χώρο. Επίσης, η εκπομπή θερμότητας είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε και στις λάμπες HID (High Intensity Discharge, στα ελληνικά εκφόρτιση υψηλής έντασης). Πράγματι θα ήταν καλό να τονίσουμε εξαρχής ότι με αυτές τις λάμπες χρειάζεστε ένα σύστημα εξαερισμού για την διάχυση της θερμότητας. Σε αντίθεση με τον πρώτο, αυτός ο τύπος λαμπτήρων έχει σχεδιαστεί ειδικά για εσωτερική καλλιέργεια και είναι ιδιαίτερα προσαρμοσμένος για καλλιέργεια κάνναβης. Επιπλέον, όπως οι CFL έτσι και οι HID διαθέτουν μια ποικιλία λαμπτήρων με διαφορετικά χρώματα, από τα πιο ψυχρά έως τα πιο θερμά εξαρτάται όπως ήδη αναφέραμε από την φυτική φάση του φυτού. Σε σύγκριση με άλλα επαγγελματικά σετ φωτισμού, οι HID είναι σχετικά φθηνοί, ακόμα κι αν πρέπει να τους αντικαθιστάτε σε τακτά χρονικά διαστήματα καθώς με τη χρήση μειώνεται η φωτεινότητα τους. Η εγκατάσταση τους είναι απλή, αλλά χρειάζονται μια συγκεκριμένη παροχή ηλεκτρικού ρεύματος που δεν είναι εγκεκριμένη. Μια τελευταία πτυχή που δεν πρέπει να παραβλέψουμε είναι η κατανάλωση ενέργειας. Όπως διαφαίνεται από την ονομασία του, τα έξοδα για την κατανάλωση ρεύματος αυτού του λαμπτήρα δεν είναι αμελητέα. Επίσης, στο εμπόριο θα βρείτε λαμπτήρες LED. Είναι οι πλέον γνωστοί στο ευρύ κοινό επειδή χρησιμοποιούνται ακόμα και στο σπίτι. Όπως παρατηρήσαμε πολλοί από εμάς, οι LED τελευταίας τεχνολογίας έχουν αξιοσημείωτη ένταση και διείσδυση φωτός. Άλλα πλεονεκτήματα είναι η απουσία θερμότητας, η παρατεταμένη διάρκεια και η πολύ χαμηλή κατανάλωση. Ωστόσο, η τιμή των LED δεν είναι χαμηλή. Ειδικά όταν πρόκειται για αγορά ολόκληρου κιτ για καλλιέργεια, η τιμή ανεβαίνει στα ύψη. Προτείνουμε τις λάμπες LED μόνο σε εκείνους που αδιαφορούν για τα έξοδα μπροστά σε μία πλούσια εσοδεία. Και για να παραμείνουμε σε προϊόντα υψηλής απόδοσης με υψηλές τιμές, θα αναφέρουμε τους λαμπτήρες πλάσματος. Πρόκειται για το αποκορύφωμα, τουλάχιστον όσον αφορά το πορτοφόλι. Η λειτουργία των λαμπτήρων πλάσματος είναι εξαιρετικά πολύπλοκη. Για να το θέσουμε με απλά λόγια, ο λαμπτήρας ανάβει μέσω της υπερθέρμανσης που παράγεται από μικροκύματα. Δεν χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια και επομένως δεν φθείρεται. Αυτός είναι ο λόγος που εκτοξεύει την τιμή του και την καθιστά απρόσιτη στους περισσότερους. Γι αυτό ακριβώς, δεν προτείνουμε αυτό τον λαμπτήρα στους απλούς καλλιεργητές. Συνεχίζουμε την ανασκόπηση μας με τις λάμπες LEC (Light Emitting Ceramic). Οφείλουν το όνομά τους στο σωλήνα εκκένωσης (http://lft.unich.it/laboratorio-fisica-tecnica/images/pdf/lezioni/illuminotecnica3.pdf), που είναι φτιαγμένος από κεραμικό. Η τεχνολογία των λαμπτήρων LEC εστιάστηκε στην επιτυχημένη απόπειρα αναπαραγωγής ενός φωτεινού φάσματος που να μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο στο φυσικό φως που παράγεται από τον ήλιο. Αυτό το χαρακτηριστικό έχει σημαντικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη του φυτού, διότι το φως του λαμπτήρα έχει τη φυσική κλίση του ηλιακού φωτός και ενισχύει την μυρωδιά των φυτών κάνναβης. Επιπλέον, το φως που παράγεται από τους λαμπτήρες LEC εκπέμπει ακτίνες UV-B που ευθύνονται για την παραγωγή τριχόμων κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας. Προσοχή: έχει διαπιστωθεί επιστημονικά ότι το γυαλί εμποδίζει την ακτινοβολία UV-B και επομένως θα πρέπει να απομακρύνετε κάθε είδους εμπόδιο ανάμεσα στη πηγή φωτός και στο φυτό ούτως ώστε να εκμεταλλευτείτε πλήρως την αποτελεσματικότητά του. Όσον αφορά τα μειονεκτήματα αυτών των λαμπτήρων, πέρα από το υψηλό κόστος που αναφέραμε αρχικά, θα πρέπει να προσθέσουμε ότι οι ακτίνες UV-B που διαχέονται από αυτόν τον τύπο λαμπτήρων είναι επιβλαβείς για τον ανθρώπινο οργανισμό. Θέτουν σε κίνδυνο κυρίως την υγεία των ματιών και του δέρματος. Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν χρησιμοποιείτε ένα ερμητικά κλειστό δωμάτιο καλλιέργειας, θα πρέπει να προμηθευτείτε ένα ειδικό κάλυμμα που να κατευθύνει τις ακτίνες αποκλειστικά και μόνο στα φυτά. Πρέπει λοιπόν να υπολογίσετε εξαρχής την αγορά αυτού του καλύμματος στις συνολικές σας δαπάνες. Τέλος: το παλιό αγαπημένο νέον! Λοιπόν, σχετικά με το νέον δεν έχουμε πολλά να προσθέσουμε σε όσα ήδη γνωρίζετε. Με ένα απλό φως οροφής νέον μπορείτε να δημιουργήσετε ένα εύχρηστο κιτ φωτισμού, οικονομικό και μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας, (υπάρχουν ακόμα και ειδικά νέον για καλλιέργεια). Επιπλέον, το νέον είναι ένας από τους φωτισμούς που διαχέει λιγότερη θερμότητα. Όσοι έχουν πειραματιστεί με αυτό σε indoor καλλιέργεια έχουν μείνει ικανοποιημένοι από τα αποτελέσματα. Εν ολίγοις: αν είχατε αμφιβολίες, ελπίζουμε να σας διαφωτίσαμε!